Wat moet je doen voor het regelen van een mantelzorgwoning?

De procedure voor het regelen van een mantelzorgwoning

Stap 1: Vraag een mantelzorgverklaring ten behoeve van een mantelzorgwoning aan

Een “mantelzorgverklaring ten behoeve van een mantelzorgwoning” is een schriftelijk bewijs dat sprake is van een mantelzorgwoning als geschikte oplossing voor de mantelzorger en de zorgvrager. Een verklaring is altijd nodig. Dit staat los van of een vergunning nodig is voor de woning of niet. Er moet altijd aan Toezichthouders of Handhavers kunnen worden aangetoond dat de mantelzorgwoning bedoeld is voor mantelzorg.

Je kunt een verklaring gratis aanvragen via de Mantelzorgcentrale van Buurtplein via (0314) 654440 of via mantelzorgcentrale@buurtplein.nl. De mantelzorgconsulent geeft een advies of de mantelzorgwoning een goede oplossing is

Criteria voor afgifte van een mantelzorgverklaring ten behoeve van een mantelzorgwoning

• Er wordt een dagelijks beroep op de mantelzorger gedaan door de zorgvrager;
• Er is sprake van onplanbare zorg, toezicht, ondersteuning of begeleiding;
• Zonder een mantelzorger in de nabijheid ontstaat nadeel bij de zorgvrager en/of kan deze niet meer in zijn eigen huis blijven wonen.

Stap 2. controleer welke regels gelden en of je een vergunning nodig hebt

2.1 Omgevingsvergunning

Soms is een omgevingsvergunning nodig voor het plaatsen van een mantelzorgwoning en soms kan dit vergunningsvrij. Hieronder lees je in welke gevallen je wel of geen vergunning aan moet vragen.

Bestaande bebouwing

Wij verstaan onder bestaande bebouwing:
• Een interne verbouwing van een bestaande woning en/of aanbouw;
• Een bestaand bijgebouw bij een woning.

Over het algemeen is geen omgevingsvergunning nodig als je een mantelzorgwoning maakt in een bestaande bebouwing. Dat geldt zowel in de bebouwde kom als in het buitengebied. Je hoeft de mantelzorgwoning niet aan de gemeente te melden. Het is wel belangrijk dat je beschikt over een ‘verklaring mantelzorgwoning’.

Nieuw bouwwerk, uitbreiding gebouw of monument

Er is vaak wel een omgevingsvergunning nodig is als sprake is van:
• Een monument;
• Een nieuw gebouw;
• Uitbreiding van een bestaand gebouw.

Mantelzorgunit in het buitengebied

In het buitengebied kun je zonder omgevingsvergunning een mantelzorgunit bij een woning plaatsen. Dit mag volgens de wet. Ook voor deze unit geldt dat je dit niet hoeft te melden bij de gemeente. Wel is het belangrijk dat je een verklaring mantelzorgwoning hebt.

Welke eisen gelden voor een mantelzorgunit in het buitengebied?

• De mantelzorgwoning moet in zijn geheel of in delen verplaatsbaar zijn;
• De unit mag een oppervlakte hebben van maximaal 100 m2;
• De unit wordt geplaatst binnen het bestemmingsvlak van de woning.

Je kunt nakijken of je een omgevingsvergunning nodig hebt op omgevingsloket overheid.nl.
Neem voor vragen contact op met het loket 'Bouwen en wonen' van de gemeente Doetinchem via (0314) 377 377 of via bouwen&wonen@doetinchem.nl.

2.2 Omgevingsplan

Wanneer geen omgevingsvergunning nodig is, gelden nog wel andere regels. Het plan moet dan nog steeds aan de bouwregels van het Bouwbesluit 2012 BBL (Besluit bouwwerken leefomgeving) voldoen. Wanneer voor jouw plan een omgevingsvergunning nodig is, vraag deze vergunning dan op tijd aan. De vergunning moet je aanvragen voor het bouwen en het gebruiken van de mantelzorgwoning. Jouw plan moet daarbij voldoen aan de regels van het omgevingsplan.

Vanaf 1 januari 2024 is de Omgevingswet van kracht. Er is veel veranderd door deze wet. Vanaf 1 januari 2024 vind je op veel nieuwe plekken informatie.

Maak gebruik van het omgevingsloket

Daar vind je alle digitale informatie over de fysieke leefomgeving waaronder alle geldende regels. Ga naar Home - Omgevingsloket (overheid.nl). Bij regels op de kaart vind je de voorschriften die gelden op dit adres. Regels op de kaart is de vervanger van de bestemmingsplanregels die tot 1 januari 2024 raadpleegbaar waren via ruimtelijkeplannen.nl.

Het kan zijn dat je plan niet voldoet aan de regels van het omgevingsplan en een omgevingsvergunning nodig is. In dat geval beoordeelt de gemeente of zij mee wil werken aan jouw plan. Daarvoor kun je op het omgevingsloket vragen om een vooroverleg/conceptverzoek.

Uitleg hierover vind je op de website van de gemeente Doetinchem: Conceptverzoek | Gemeente Doetinchem. Aan dit overleg kunnen kosten verbonden zijn. ADVIES: Neem zekerheidshalve contact op met het Loket bouwen en wonen. Zo voorkomt u dat je achteraf voor verrassingen kom te staan.

Voor vragen of meer informatie over de mogelijkheden om een mantelzorgwoning te plaatsen, kun je contact opnemen met het Loket bouwen en wonen. De medewerkers van het loket bekijken dan wat de mogelijkheden zijn. Zij informeren je over hoe je een vergunning kunt aanvragen. Zij kunnen ook beoordelen of een uitbreiding van een gebouw mogelijk is.

Stap 3. Aanvragen van een eigen adres mantelzorgwoning

Volgens de Wet Basisregistratie van Adressen en Gebouwen (BAG) is een adres verplicht voor een mantelzorgwoning. Een adres zorgt ervoor dat de woning goed vindbaar is voor hulpdiensten, bezoekers en postbezorgers. Er is officieel sprake van zelfstandig gebruik als de mantelzorgwoning voldoet aan de regels van de Wet Basisregistratie Adressen en gebouwen (BAG). Dat betekent onder andere dat:

• Er een woon(slaap)kamer, badkamer, toilet en keuken in het gebouw aanwezig zijn;
• Er een eigen toegang is die van binnen en buiten afsluitbaar is.

Heb je een mantelzorgwoning waarvoor een omgevingsvergunning is afgegeven, dan wordt het adres automatisch geregeld. Je hoeft dus alleen een adres bij de gemeente aan te vragen wanneer je een vergunningsvrije mantelzorgwoning hebt. Je kunt dan contact opnemen met de medewerkers van de Basisregistratie van Adressen en Gebouwen van de gemeente Doetinchem door een mail te sturen naar bag@doetinchem.nl. Daarin kun je een verzoek doen voor een adres voor een vergunningsvrije mantelzorgwoning.

Stuur de volgende gegevens mee:

• Een situatieschets van alle bouwwerken op het perceel en de aansluiting op de openbare weg;
• Een plattegrond van de mantelzorgwoning;
• Een verklaring mantelzorgwoning.

De medewerker Toezicht en Handhaving heeft deze gegevens nodig om te beoordelen of de situatie vergunningsvrij is. Het kan zijn dat de medewerker het nodig vindt om te komen kijken naar de situatie. De medewerker bekijkt de gegevens en beoordeelt of de woning voldoet aan de eisen van de BAG. Daarnaast beoordeelt de medewerker wat het adres wordt.

Houdt rekening met eventuele gevolgen voor financiële regelingen

Een mantelzorgwoning kan gevolgen hebben voor financiële regelingen. Denk bijvoorbeeld aan uitkeringen, toeslagen en gemeentelijke heffingen. Sommige kosten zullen hoger zijn. Meer informatie hierover is te vinden op de site van MantelzorgNL. Je kunt ook meer informatie opvragen via mantelzorgcentrale@buurtplein.nl. Voor specifieke vragen over de gemeentelijke belastingen kun je een email sturen naar woz-online@doetinchem.nl.

Waar moet je nog meer aan denken?

• De mantelzorgwoning moet worden verwijderd als de mantelzorg ter plekke stopt.
  De mantelzorgwoning is voor ondersteuning in een mantelzorgsituatie. Dat betekent dat wanneer de mantelzorgsituatie stopt, je de woning moet verwijderen. Dit is het geval als je naaste verhuist, overlijd of geneest. De woning is dan namelijk niet meer bedoeld voor mantelzorg. Het gaat dan om het verwijderen van de mantelzorgwoning of de onderdelen die het gebouw geschikt maken om er zelfstandig in te wonen, zoals een keuken en een badkamer. De BAG trekt het adres in zodra deze is geïnformeerd.
• Pre-mantelzorgwoningen zijn niet mogelijk
  De gemeente ontvangt soms de vraag of het mogelijk is om alvast een mantelzorgwoning te plaatsen nog vóór sprake is van een mantelzorg. De gemeente geeft op dit moment alleen toestemming voor mantelzorgwoningen. 
• Kosten
  Alle kosten om te komen tot een mantelzorgwoning zijn voor eigen rekening. Dit geldt ook voor eventuele kosten voor het in behandeling nemen van een aanvraag voor een omgevingsvergunning. Ook de kosten die gemaakt worden wanneer de mantelzorgperiode stopt, zijn voor eigen rekening.